Là một người cán bộ ngành GTVT Nghệ Tĩnh từng sống và chiến đấu tại Ngã ba Đồng Lộc từ tháng 8/1961 - 6/1982, là nhân chứng sống trong cuộc chiến đấu ác liệt chống lại sự leo thang đánh phá Miền Bắc của Đế quốc Mỹ đến cuộc chiến đấu giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước. Ông Nguyễn Xuân Lứ - Nguyên Đội trưởng đội rà phá bom mìn, Phòng Giao thông Can Lộc; Nguyên Trưởng phòng Tổ chức Đoạn 3 thuộc Ty Giao thông vận tải Hà Tĩnh vẫn không bao giờ quên những hình ảnh chiến đấu hy sinh anh dũng của những anh hùng trên mảnh đất thiêng liêng Ngã ba Đồng Lộc.
Khi Đế quốc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc, Hà Tĩnh là một trong những tuyến lửa của cuộc chiến tranh chống Mỹ. Ngã Ba Đồng Lộc trên đường Quốc Lộ 15 A đoạn từ Kiêm Ích đến Truông Kén trở thành trọng điểm đánh phá của không quân Mỹ, nơi được xem là mảnh đất "Cửa tử". Ngã Ba Đồng Lộc có vị trí rất quan trọng trong mạng lưới giao thông Bắc - Nam qua địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, là giao điểm của đường QL15A và các tuyến đường liên tỉnh.
Toàn tỉnh Hà Tĩnh huy động lực lượng dồn sức cho Đồng Lộc: Lực lượng phòng không; Lực lượng công binh; Thanh niên xung phong; công nhân ngành Giao thông Hà Tĩnh có lúc đã huy động tới 16.000 người để rà phá bom, san lấp hố, làm đường tránh vv... để giải toả điểm chốt giữ vững mạch máu giao thông này.
Trong bối cảnh lịch sử đó, Đồng chí Nguyễn Xuân Lứ - một công nhân của Hạt 7, Đoạn 2 Ty Giao thông vận tải Hà Tĩnh với bản tính nhanh nhẹn, hoạt bát, không quản ngại khó khăn, ác liệt được Lãnh đạo Ty Giao thông điều động về tăng cường cho Phòng Giao thông huyện Can Lộc làm nhiệm vụ phụ trách Đội gác Barie điều tiết và dẫn xe qua các trọng điểm Ngã ba Kiêm Ích và ngã Ba Đồng Lộc.
Thời kỳ 1966- 1968 địch tập trung đánh phá ác liệt tuyến đường Quốc lộ IA từ Cầu Hạ Vàng đến Cầu Già và đánh lên cả đường 15A trọng điểm là Ngã ba Đồng Lộc và đường Tỉnh lộ 2 từ Đồng Lộc qua Xuân Lộc bị chúng chặn đánh cắt đứt các mạch máu giao thông quan trọng của ta, không cho chi viện vào chiến trường miền Nam. Yêu cầu cấp bách lúc này là phải rà phá bom nổ chậm, bom từ trường ...để cho công nhân giao thông, TNXP san lấp hố bom, thông đường cho xe ra tiền tuyến. Đồng chí Nguyễn Xuân Lứ được giao nhiệm vụ làm Đội trưởng đội rà phá bom, gồm có 15 chiến sỹ trong đó có hai đồng chí làm nhiệm vụ vừa quan sát cắm tiêu vừa rà phá bom trên tuyến đường 15A đoạn qua Ngã ba Đồng Lộc.
Vào lúc 0h ngày 25/01/1967 khi đoàn xe 6 chiếc từ miền Bắc vào chi viện cho chiến trường miền Nam qua Ngã Ba Đồng Lộc thì bị máy bay địch ném bom làm giao thông bị tắc, nhiều chiến sỹ bị thương, trên trận địa lúc bấy giờ chỉ có đồng chí Nguyễn Xuân Lứ và đồng chí Phan Văn Ngọc làm nhiệm vụ gác Barie và theo dõi từng địa đểm ném bom.
Trong điều kiện cấp bách và nguy hiểm đó Đồng chí Ngọc cấp tốc chạy về báo ngay cho Đảng uỷ, UBHC xã Đồng Lộc để điều động lực lượng giao thông và TNXP để ứng cứu mặt đường. Riêng đồng chí Nguyễn Xuân Lứ một mình đưa các đồng chí bị thuơng ra trạm y tế xã Đồng Lộc cấp cứu và chỉ đạo các lực lượng ứng cứu giải quyết hậu quả để xe thông tuyến.
Chưa kịp khắc phục hậu quả địch lại tiếp tục thả pháo sáng và bắn đạn 12ly7 làm 01 đồng chí lái xe hy sinh. Mai táng xong thi hài đồng đội thì địch lại thả 36 quả bom ở Cầu Tối làm giao thông tiếp tục bị tắc nghẽn, đoàn xe vẫn chưa thể đi qua. Để thông xe kịp thời trong đêm, Đồng chí Nguyễn Xuân Lứ cùng đồng chí Phan Văn Ngọc lại phải rà phá bom, nhưng không may khi tiếp cận đến quả bom cuối cùng thì quả bom phát nổ, đồng chí Ngọc đã hy sinh, đồng chí Lứ bị thương phần mềm.
Với tinh thần dũng cảm đó, ngay sau khi thông đường cho đoàn xe an toàn ngay trong đêm, đồng chí vinh dự được Đơn vị tổ chức Lễ kết nạp vào Đảng ngay tại trận địa.
Đồng chí Nguyễn Xuân Lứ đang ôn lại những thành tích của mình
Ngày 10/4/1967 Máy bay Mỹ tiếp tục đánh phá 3 điểm trên tuyến đường QL1A với lượng bom các loại 132 quả và ở tuyến đường QL15A 96 quả, với yêu cầu cấp bách phải nhanh chóng thông xe, thông tuyến. Nhận thấy trách nhiệm quan trọng như vậy, đồng chí đã cùng với anh em công binh trong tổ hoàn thành sớm nhiệm vụ được giao mặc cho mưa bom bão đạn của quân thù, tổ phá bom do đồng chí làm Đội trưởng đã phá được gần 200 quả bom tại Cầu Già. Bản thân đồng chí Lứ đã lặn xuống dưới Cầu mò mẫm tháo gỡ từng cái chong chóng của những quả bom chưa nổ dưới nước lên để xác định thuộc loại bom gì nhằm tìm cách phá cho phù hợp. Tổng cộng đồng chí Lứ cùng 01 đồng chí khác đã phá nổ được 96 quả bom nằm sâu dưới nước.
Sau những chiến công vang dội đó đồng chí Nguyễn Xuân Lứ được Bí thư Tỉnh ủy trực tiếp đến đơn vị biểu dương khen ngợi và giao thêm nhiệm vụ trực tiếp hướng dẫn cho dân quân 2 xã Tiến Lộc và Đại Lộc cách phá bom thủ công để phối hợp kịp thời với lực lượng TNXP, Công nhân giao thông nhằm rà phá các loại bom nổ chậm để đảm bảo thông đường và tránh tổn thất cho người dân trong 2 xã trọng điểm bị máy bay Mỹ ném bom.
Giặc Mỹ đánh phá ác liệt băm nát đoạn đường Quốc lộ 1A từ Cầu Hạ vàng đến Thượng gia Cổ Ngựa thành 4 đoạn bùn lầy xe không thể qua vì thế con đường 15A lúc này lại là con đường chính vào Nam, sang Lào. Địch nắm được điểm quan trọng taị Ngã ba Đồng Lộc lúc bầy giờ chúng tập trung đánh phá quyết liệt trên tuyến đường 15A, trọng điểm là tại Ngã ba Đồng Lộc nên từ tháng 3/1968 đến tháng 11/1968 đồng chí Lứ cùng anh em phải trực tiếp rà phá bom trên tuyến đường nguy hiểm và ác liệt nhất.
Ngày 08/3/1968 được lệnh thông đường cho 2 đoàn xe 24 chiếc đi qua, trong bối cảnh tại Eo Truông Kén đang còn 02 quả bom nổ chậm nằm chắn ngang đường không thể thông xe được. Mặc dù đã cố hết sức và tìm mọi biện pháp để kích nổ, nhưng hai quả bom vẫn nằm lỳ trên mặt đường. Trong điều kiện cấp bách cần phải thông xe kịp thời đảm bảo an toàn, không có cách nào khác đồng chí Lứ một mình dùng đòn bẩy để bẩy hai quả bom ra khỏi mặt đường, trượt xuống mái ta luy để thông đường cho xe qua. Ngay sau khi thông đường đồng chí mới biết được rằng trên đoàn xe đó có đồng chí Phan Trọng Tuệ - Bộ Trưởng Bộ giao thông vận tải lúc bấy giờ. Với hành động dũng cảm, không sợ hy sinh đó, Đồng chí đã được Bộ trưởng đưa đưa đi gặp Ông Trần Quang Đạt – Phó chủ tịch UBND tỉnh để tuyên dương và tặng Bằng khen.
Ngày 05/4/1972 giặc Mỹ leo thang đánh phá miền Bắc lần thứ 2, ngày 9/4/1972 chúng dùng không quân đánh với 180 lần bay/chiếc đánh vào các vị trí trọng yếu về giao thông trên địa bàn tỉnh như cầu Thọ Tường, Cầu Họ, các chân hàng, kho trạm dọc đường I, đường 8, Đường 15, đường goong, nhà ga; dùng B52 đánh phá, thả ngư lôi phong tỏa các bến cảng, mà trọng điểm ác liệt của thời kỳ này là bến phà Linh Cảm.
Lúc này Đồng chí Nguyễn Xuân Lứ và đồng chí Vương Đình Nhỏ cùng công tác tại Đoạn 2 thuộc Ty Giao thông vận tải Hà Tĩnh, với thành tích và kinh nghiệm phá bom, đồng chí tiếp tục được giao nhiệm vụ làm Đội trưởng đội rà phá bom và cùng với đồng chí Vương Đình Nhỏ và anh em trong đội tổ chức phá bom, đảm bảo giao thông tại Phà Linh Cảm và tại địa bàn 2 xã Đồng Lộc, Thượng Lộc, trong những lần rà phá bom tại Linh Cảm, do phải rà dưới nước, sông lại rộng và chủ yếu thời bấy giờ đều rà bằng thủ công, nên đã hai lần đồng chí bị bom nổ hất văng lên bờ. Trong thời kỳ này toàn đội đã rà phá được 130 quả bom các loại, đảm bảo thông đường, thông tuyến.
Kết thúc hai cuộc chiến tranh phá hoại Miền Bắc, với tinh thần “Quyết tử cho thông đường thông tuyến”, được sự phối hợp của các lực lượng và chỉ đạo của Ban đảm bảo giao thông, Đội điều tiết, theo dõi, cắm tiêu và rà phá bom do đồng chí Nguyễn Xuân Lứ làm đội trưởng đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, phá được hàng ngàn quả bom, lập được nhiều chiến công, riêng bản thân tôi đồng chí đã phá được 312 quả bom các loại, mở được 8 quả bom lấy thuốc làm thuốc nổ khai thác đá để hàn gắn đường, huấn luyện được 2 đơn vị Dân quân biết thành thạo cách rà phá bom thủ công, cứu được 12 người bị thương; hướng dẫn, giải cứu được hàng chục chiếc xe khi bị bom bao vây và tránh khỏi bom đạn; Chiến tranh cũng đã làm cho đồng chí 9 lần phải điều trị tại bệnh viện và để lại trên cơ thể một phần thương tích của chiến tranh.
Chiếc mũ bảo hiểm đã theo đồng chí Nguyễn Xuân Lứ từ năm 1968 đến tận bây giờ
Với những thành tích xuất sắc và đáng khâm phục, với ý chí kiên cường, lòng dũng cảm, gan dạ trước hành động đánh phá ác liệt của kẻ thù đồng chí từng được Đảng, Nhà nước tặng thưởng: Huân chương chiến công Hạng nhì; Huân chương Chiến công Hạng nhất; Huân chương Kháng chiến Hạng Ba và nhiều danh hiệu cao quý khác.
Để ghi nhận những công lao đóng góp to lớn của Đồng chí Nguyễn Xuân Lứ cho sự nghiệp Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, vừa qua Ngành GTVT Hà Tĩnh đã đề nghị UBND tỉnh, Bộ CHQS tỉnh trình Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu: Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ chống Mỹ cứu nước.
Hôm nay chiến tranh đã lùi xa, đất nước đang trên đã phát triển, Hà Tĩnh đã không còn nhiều viết tích của chiến tranh, Đồng Lộc giờ đây đã trở thành nơi hành hương của đồng bào mọi miền về tri ân các Anh hùng Liệt sỹ. Và những con người đã hy sinh một phần xương máu tại Ngã ba Đồng Lộc, họ sẽ mãi là những tấm gương anh hùng cho các thế hệ trẻ noi theo./.
Theo: http://gtvthatinh.gov.vn
|
